Η λέξη έχει ελληνικότατη ρίζα και, φευ, έχει καταδηλωτική σχέση με αυτό που βιώνει η Ελλάδα από το 2008 και μετά: η νέα ασθένεια της Ευρώπης είναι η «υστέρηση» (hysteresis). Η αδυναμία του ανθρώπου να ενταχθεί στην αγορά εργασίας.
Με ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο, η βρετανική Telegraph, προσπαθεί να προσεγγίσει την... ασθένεια με τη λογική του επείγοντος. Η κρίση της ανεργίας που μαστίζει τη Γηραιά Ήπειρο, δυνητικά, μπορεί να προκαλέσει τους ισχυρότερους κλονισμούς στο οικοδόμημά της.
Μπορεί οι λογής οικονομολόγοι να συζητούν επί μακρόν για την πρώτη των τιμών του πετρελαίου, να αναλύουν τις κινήσεις της ΕΚΤ με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ή να επιδίδονται σε θεωρητικούς διαξιφισμούς για τις κυκλικές μεταπτώσεις που εμφανίζει το ευρώ, ωστόσο το μέγιστο πρόβλημα της σημερινής εποχής είναι η ανεργία που χτυπάει ακριβώς στην καρδιά της πολιτικής και οικονομικής αδυναμίας της Ευρωζώνης.
Τα αριθμητικά δεδομένα, επισυναπτόμενα για να ενισχύσουν τη θεωρία, στην πραγματικότητα επιτείνουν τους φόβους: από τα 18 εκατομμύρια των ανέργων, στο πρώτο τρίμηνο του 2015, μόλις το 18,6% (ήτοι: 4,1 εκατομμύρια), κατάφερε να βρει μια θέση στην αγορά εργασίας. Το 65% αδυνατεί να βρει μια δουλειά και δεν βλέπει στον ορίζοντα την ελπίδα να αχνοφέγγει. Οι αριθμοί δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ένδειξη του χρόνιου προβλήματος στην Ευρώπη και το οποίο έχει να κάνει με την μακροχρόνια ανεργία που τείνει να αποκτήσει χαρακτήρα μάστιγας.
Παρότι οι ορισμοί είναι αυταπόδεικτοι, οι ειδικοί χαρακτηρίζουν μακροχρόνια ανεργία όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να εισέλθει στην αγορά εργασίας για περισσότερο από έναν χρόνο. Πρόκειται για να μια επικίνδυνη εξέλιξη που κρατάει τους οικονομολόγους ξάγρυπνους τη νύχτα, όπως αναφέρει στο άρθρο η δημοσιογράφος Μέιριν Καν. Σημειωτέον ότι στην Ευρώπη, το 15% των ανέργων έχουν μείνει εκτός αγοράς εργασίας πάνω από τέσσερα χρόνια.
Αυτό το φαινόμενο της σταδιακής απώλειας της δεξιότητας για δουλειά και της ανάγκης να ξαναμπεί κάποιος στη διαδικασία μαθητείας για να εισέλθει στην αγορά εργασίας, οι οικονομολόγοι το χαρακτηρίζουν ως το φαινόμενο της «υστέρησης». Είναι η περίοδος κατά την οποία η ανεργία τείνει να γίνει μια μόνιμη κατάσταση.
Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι ενδεικτικό: σύμφωνα με την Eurostat, μόλις το 8,6% των Ελλήνων ανέργων κατάφερε να βρει μια δουλειά κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015. Πρόκειται για ένα ισχνό ποσοστό πολύ κάτω από το αντίστοιχο της Βουλγαρίας, των Σκοπίων και της Σλοβακίας – χωρών πολύ πιο φτωχών από τη δική μας. Η Αθήνα «κατέχει» το αρνητικό προνόμιο να διαθέτει το μεγαλύτερο αδιάθετο ανθρώπινο κεφάλαιο σε ολόκληρη την Ευρώπη.
«Η Ελλάδα είναι το καλύτερο παράδειγμα της Ευρώπης, καθώς έχει υποστεί μια πτώση που αποδεικνύεται μεγαλύτερης ισχύος από τη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του '30», αναφέρει το άρθρο.
Ο κεντρικός τραπεζίτης Αγγλίας, Μαρκ Κάρνεϊ έχει επιστήσει την προσοχή στους δυτικούς φορείς άσκησης εξουσίας σε αυτό το ζήτημα και τους ζητάει να αποδυθούν σε έναν αγώνα καταπολέμηση της υστέρησης. Ο Μάριο Ντράγκι φαίνεται να αντιλαμβάνεται το φαινόμενο όταν κάνει λόγο για «κυκλική ανεργία που μετατρέπεται σε μόνιμη». O Αμερικανός οικονομολόγος, Λάρι Σάμερς, εξηγεί ότι η μακροχρόνια ανεργία δεν έχει να κάνει μόνο με τους ανθρώπους που μένουν επί μακρόν εκτός αγοράς εργασίας, αλλά έχει αρνητική επίδραση και στην παραγωγή πλούτου, άρα ανάπτυξης, σε γενικότερο επίπεδο.
Η δυνητική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, τούτη τη στιγμή, υπολογίζεται κατά μέσο όρο στο 1%, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Ποσοστό πολύ χαμηλό για να ανασχέσει την υπάρχουσα κατάσταση και να δώσει ελπίδες για νέες δουλειές. Εξ αυτού του λόγου, το Ταμείο θεωρεί πως η Ευρωζώνη παραμένει σε μια επικίνδυνη κατάσταση ρευστότητας, η οποία μπορεί να την κρατήσει για καιρό στην ευάλωτη θέση της (γνωστή από το 2008).
Από την άλλη άκρη του Ατλαντικού ακούγονται φωνές με προορισμό τους ηγέτες της Ευρωζώνης που τους ζητούν να προωθήσουν πολιτικές ανάπτυξης και όχι να επικαλούνται μονόπλευρα μια υπολογιστική πολιτική μειώσεων δαπανών και εθνικών προϋπολογισμών. Ουσιαστικά, τους ζητούν να ξεκινήσουν άμεσα τον πόλεμο ενάντια στην υστέρηση που πλήττει περισσότερο από όλους την Ευρώπη.